E-postama gönder TÜRKİYE’NİN BATISINDA BİR ÜNİVERSİTE’NİN SAĞLIK ile İLİŞKİLİ OKULLARINDA BESLENME ALIŞKANLIKLARI ve BUNUN OBEZİTE, FİZİK AKTİVİTE ve YAŞAM KALİTESİ ile İLİŞKİSİ - ASSOCIATION of DIETARY HABITS with OBESITY, PHYSICAL ACTIVITY and QUALITY OF LIFE in HEALTH RELATED FACULTIES of a UNIVERSITY in WEST TURKEY
Öz
Üniversite öğrencisinin değişen beslenme alışkanlıkları ileride ortaya çıkabilecek pek çok sağlık sorunuyla ilişkilidir. Bu çalışmanın amacı; Türkiye’nin batısında yer alan bir üniversitenin sağlık ile ilişkili okullarında öğrenim görmekte olan 2. Sınıf öğrencilerde beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi, beslenme alışkanlıkları ile obezite, fiziksel aktivite ve yaşam kalitesi arasındaki olası ilişkilerin saptanmasıdır. Bu çalışma, kesitsel bir araştırmadır. Çalışma, 01 Ocak- 30 Haziran 2015 tarihleri arasında Türkiye’nin batısında yer alan bir üniversitenin sağlık ile ilişkili okullarında öğrenim görmekte olan toplam 307 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubuna bazı sosyodemografik özellikleri ve beslenme alışkanlıklarını değerlendirmeye yönelik sorular içeren bir anket uygulandı. Anket sorularından yararlanılarak Doğru Beslenme Alışkanlıkları Puanı (min: 0.00, max: 1.00) hesaplandı ve 0.50 ve üzeri puan alanlar “Doğru Beslenme Alışkanlığı Var” kabul edildi. Fiziksel aktivitenin değerlendirmesinde Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi (UFAA) Kısa Formu kullanıldı. Yaşam kalitesini değerlendirmek için WHOQOL-BREF Kısa Form’un Fiziksel Sağlık Alan Puanı (min: 0, max: 100) kullanıldı. Çalışma grubunun 105’i (%34.2) erkek, yaş ortalaması 20.2±1.6 (min:18, max: 37) yıl idi. Erkeklerin kızlara göre daha yüksek düzeyde fizik aktiviteye sahip olduğu bulundu (p<0.05). Erkeklerde Aşırı kilolu + Obez sıklığı (%28.6), kızlardan (%5.4) daha yüksekti (p<0.001). WHOQOL-BREF (TR) ölçeğinden elde edilen Fiziksel Alan ortalama puanı erkekler için 60.4 ± 9.17, kızlar için 61.6 ± 9.72 bulundu (p>0.05). Doğru Beslenme Alışkanlığı olanların sayısı 75 (%24.4) idi. Doğru Beslenme Alışkanlığı olmayanlarda Aşırı Şişmanlık / Obezite sıklığı Doğru Beslenme Alışkanlığı olanlara göre daha yüksek bulundu (p<0.05). Doğru Beslenme Alışkanlığı olanlarla olmayanlar arasında fiziksel aktivite düzeyi açısından anlamlı bir ilişki bulunamadı (p>0.05). Beslenme Alışkanlığı ortalama puanı ile WHOQOL-BREF fiziksel sağlık alan puanı arasında zayıf, anlamlı bir ilişki bulundu (p: 0.026).Çalışma sonunda; çalışma grubunun sadece dörtte birinde doğru beslenme alışkanlığı görüldü. Doğru beslenme alışkanlığı ile aşırı kiloluluk/obezite arasında negatif, fizik aktivite ve yaşam kalitesi arasında pozitif ilişki olduğuna dair deliller elde edildi.
Anahtar sözcükler: Beslenme Alışkanlıkları, Obezite, Fizik Aktivite, Yaşam Kalitesi, Üniversite öğrencileri
Abstract:
Changing dietary habits of university students in associated with many health problems that will be occur further. The aim of this study was to determinate dietary habits among 2nd class students of a university’s health related faculties, and to evaluate the relations between dietary habits and obesity, physical activity and quality of life. This crosssectional research was conducted between 01 January to 30 June 2015, and among total 307 students studying in health related faculties in a University located in West Turkey. A questionnaire including questions related to sociodemographic characteristics and dietary habits was applied. Physical activity was determinate by International Physical Activity Questionnaire (IPAQ) Short Form. World Health Organization Quality of Life BREF (WHOQOL-BREF) Tukey - Short Form was applied for the assessment of quality of life. The study group consisted of 105 (34.2%) boys and the average age was 20.2 ± 1.6 (min: 18, max: 37). Physical activity level was higher in boys than girls (p<0.05). Overweight/obese frequency was higher in boys (28.6%) than girls (5.4%), (p<0.001). WHOQOL-BREF physical domain average score was 60.4 ± 9.17 for boys, and 61.6 ± 9.72 for girls (p>0.05). The numbers of students who had proper dietary habits was 75 (24.4%). Among students who had not proper dietary habits. Overweight/obese frequency was higher (p<0.05). There was a poor and positive correlation between the proper dietary habits scores and WHOQOL – BREF physical domain score (p: 0.026). Only one in four students had proper dietary habits. There was a negative relation between proper dietary habits with overweight/obesity, and a positive relation between the proper dietary habits with physical activity and quality of life.
Key words: Dietary habits, Obesity, Physical activity, Quality of Life, University students
Tam Metin:
ARTICLE 1Referanslar
Birleşmiş Milletler. Definition of Youth. http://www.un.org/esa/socdev/documents/youth/fact -sheets/youth-definition.pdf (Erişim: 12.02.2016).
University of York. Common problems. https://www.york.ac.uk/students/support/health/pro blems/ (Erişim: 12.02.2016).
Yılmaz E, Özkan S. Üniversite Öğrencilerinin Beslenme Alışkanlıklarının İncelenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2007; 2(6):87-104.
Sezek F, Kaya E, Doğan S. Öğrencilerinin Genel Beslenme Alışkanlıkları, Katkılı Besinler Hakkındaki Bilgi, Görüş ve Tutumları. Journal of Arts and Sciences. 2008; 10: 117-134.
Bozan N. Hollanda yeme davranışı (DEBQ) anketinin Türk üniversite öğrencilerinde geçerlik ve güvenirliğinin sınanması. T.C. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beslenme ve Diyetetik Programı.Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2009.
World Health Organization. School health and youth health promotion. http://www.who.int/school_youth_health/en/ (Erişim: 12.02.2016).
Janssen I, Katzmarzyk PT, Boyce WF, Vereecken C, Mulvihill C, Roberts C, et al. Comparison of overweight and obesity prevalence in school-aged youth from 34 countries and their relationships with physical activity and dietary patterns. Obes Rev. 2005;6(2):123-32.
Sallis JF, Glanz K. The role of built environments in physical activity, eating, and obesity in childhood. Future Child. 2006;16(1):89- 108.
Janssen I, Katzmarzyk PT, Boyce WF, King MA, Pickett W. Overweight and obesity in Canadian adolescents and their associations with dietary habits and physical activity patterns. J Adolesc Health. 2004;35(5):360-7.
Durksen A, Downs S, Mollard R, Forbes L, Ball GD, McGavock J. The association between time spent in vigorous physical activity and dietary patternsin adolescents: a cross-sectional study. J Phys Act Health. 2015;12(2):208-15.
WHOQOL Group (1998) Development of the World Health Organization WHOQOL-Bref quality of life assessment. Psychol Med. 1998; 28:551-9.
Bolton KA, Jacka F, Allender S, Kremer P, Gibbs L, Waters E, et al. The association between self-reported diet quality and health-related quality of life in rural and urban Australian adolescents. Aust J Rural Health. 2016;24(5):317-325.
Türkiye Aşırı Tuz Tüketiminin Azaltılması Programı (2011- 2015). http://beslenme.gov.tr/content/files/yayinlar/kitapla r/diger_kitaplar/turkiye_asiri_tuz_tuketiminin_azal tilmasi.pdf (Erişim: 19.06.2015).
Türkiye’ye Özgü Besin Ve Beslenme Rehberi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Ankara, 2015. http://www.bdb.hacettepe.edu.tr/TOBR_kitap.pdf (Erişim: 16.02.2016).
T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, Ankara, 2013. http://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/khrfat. pdf (Erişim: 16.02.2015).
Satman I. TURDEP-II çalışma sonuçları. Istanbul, 2011. http://www.turkendokrin.org/files/file/TURDEP_II_ 2011.pdf (Erişim: 16.02.2015).
İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Akademik Birimler. www.ikc.edu.tr (Erişim: 26.06.2014).
T.C. Sağlık Bakanlığı. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Obezite, Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Daire Başkanlığı. Temel Besin Grupları. http://beslenme.gov.tr/index.php?page=188 (Erişim: 11.02.2016).
Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması2010. Beslenme Durumu Ve Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi Sonuç Raporu. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Şubat, 2014. http://www.sagem.gov.tr/TBSA_Beslenme_Yayini.p df (Erişim: 12.02.2016).
Guidelines for Data Processing and Analysis of the International Physical Activity Questionnaire (IPAQ) – Short and Long Forms, November 2005. http://www.ipaq.ki.se/scoring.pdf (Erişim: 27.06.2014).
Craig CL, Marshall AL, Sjostrom M, Bauman AE, Booth ML, Ainsworth BE, et al. International physical activity questionnaire: 12- country reliability and validity. Med Sci Sports Exerc. 2003;35:1381-95.
Öztürk M. Üniversitede eğitim-öğretim gören öğrencilerde Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketinin geçerliliği ve güvenirliği ve fiziksel aktivite düzeylerinin belirlenmesi. [Bilim Uzmanlığı Tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2005.
WHOQOL-Bref Introduction, Administration, Scoring And Generic Version Of The Assessment Field Trial Version December 1996 Programme On Mental Health World Health Organization. Geneva http://www.who.int/mental_health/media/en/76.pdf Erişim: 30.06.2014.
Eser SY, Fidaner H, Fidaner C, Elbi H ve ark. Measure of quality of life WHOQOL-100 and WHOQOL-Bref. 3P Dergisi 1999;7(2 Suppl.):5-13.
Guidelines for Data Processing and Analysis of the International Physical Activity Questionnaire (IPAQ) – Short and Long Forms, November 2005. http://www.ipaq.ki.se/scoring.pdf (Erişim: 27.06.2014).
Craig CL, Marshall AL, Sjostrom M, Bauman AE, Booth ML, Ainsworth BE, et al. International physical activity questionnaire: 12- country reliability and validity. Med Sci Sports Exerc. 2003;35:1381-95.
Mean body mass index (BMI). http://www.who.int/gho/ncd/risk_factors/bmi_text/e n/ (Erişim: 30.06.2014).
Ayhan DE, Günaydın E, Gönlüaçık E, Arslan U, Çetinkaya F, Asımı H, et al. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Beslenme Alışkanlıkları ve Bunları Etkileyen Faktörler. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2012; 38 (2) 97-104.
Vançelik S, Gürsel Önal S, Güraksın A, Beyhun E. Related Factors with Nutritional Habits and Nutrition Knowledge of University Students. TAF Prev Med Bull. 2007; 6(4): 242-248.
Mazıcıoğlu MM, ÖZTÜRK A. Dietary habits and influencing factors in university students at 3rd and 4th grades. Erciyes Tıp Dergisi . 2003;25 (4) 172-178.
Orak S, Akgün S, Orhan H. Süleyman Demirel Üniversitesi öğrencilerinin beslenme alışkanlıklarının araştırılması. S.D.Ü. Tıp Fak. Derg. 2006:13(2)/5-11.
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Obezite, Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Daire Başkanlığı. http://beslenme.gov.tr/index.php?page=112 (Erişim: 16.02.2015).
Samur G, Mercanlıgil SM. Diyet Posası ve Beslenme, Ankara, 2008. http://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/t69.pdf (Erişim: 16.02.2016).
Şanlıer N, Konaklıoğlu E, Güçer E. The Relation Between Body Mass Indexes and Nutritional Knowledge, Habit and Behavior of Youths. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2009; 29(2):333-352.
Daskapan A, Tuzun EH, Eker L. Perceived barriers to physical activity in university students. Journal of Sports Science and Medicine. 2006; 5: 615-620.
Ölçücü B, Vatansever Ş, Özcan G, Çelik A, Paktaş Y. Üniversite Öğrencilerinde Fiziksel Aktivite Düzeyi ile Depresyon ve Anksiyete İlişkisi. International Journal of Turkish Education Sciences. 2015; Nisan: 294-303.
Savcı S, Öztürk M, Arıkan H, İnal İnce D, Tokgözoğlu L. Üniversite öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeyleri. Türk Kardiyol Dern Arş.2006; 34 (3):166-172
Lovell GP, El Ansari W, Parker JK. Perceived exercise benefits and barriers of nonexercising female university students in the United Kingdom. Int J Environ Res Public Health. 2010;7(3):784-98.
Dias Fontes AC, Toledo Vianna RP.Prevalence and factors related to low level physical activity among university students in a public university in the northeast region of Brazil. Revista Brasileira de Epidemiologia. 2009;12(1): 20-29.
El-Gilany AH, Badawi K, El-Khawaga G, Awadalla N. Physical activity profile of students in Mansoura University, Egypt. East Mediterr Health J. 2011;17(8):694-702.
Avşar P, Kazan EE, Pınar G. Research on eating habits of university students with risk factors related to obesity and chronic diseases. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik E Dergisi. P. 38-46. http://hdergi.ybu.edu.tr/index.php/edergi/article/view/10/pdf_7 (Erişim: 16.02.2016).
Arikan I, Karakaya K, Erata M, Tüzün H, Baran E, Levent G, et al. Fighting obesity campaign in Turkey: evaluation of media campaign efficacy. Cent Eur J Public Health. 2014;22(3):170-4.
Peltzer K, Pengpid S, Samuels TA, Özcan NK, Mantilla C, Rahamefy OH, Wong ML, Gasparishvili A. Prevalence of overweight/obesity and its associated factors among university students from 22 countries. Int J Environ Res Public Health. 2014;11(7):7425-41.
WHOQOL Group (1998) Development of the World Health Organization WHOQOL-Bref quality of life assessment. Psychol Med. 1998; 28:551-9.
Audin K, Davy J. University quality of life and learning (UNIQoLL): an approach to student well-being, satisfaction and institutional change. Journal of Further and High Education. 2003; 27(4), 365-382.
Refback'ler
- Şu halde refbacks yoktur.