TÜRK CUMHURİYETLERİNDE TOPLUM YAŞLANMASININ SOSYODEMOGRAFİK ve EKONOMİK ÖZELLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ - EVALUATION of POPULATION AGING in TERMS of SOCIODEMOGRAPHIC and ECONOMIC CHARECTERISTICS in TURKISH REPUBLIC

Öz

Çalışma, Türk Cumhuriyetleri’nde toplum yaşlanması ve etkileyen nüfus ve ekonomik göstergeleri değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Çalışma, Türk Cumhuriyetleri’nde toplumsal yaşlanma, yaşam beklentisi ve belirleyicilerini ele alan ekolojik tipte bir araştırmadır. Elde edilen veriler, bilgisayar ortamında IBM SPSS (versiyon 20.0) istatistik paket programında değerlendirildi. İstatistiksel anlamlılık değeri olarak p<0.05 olarak kabul edildi. Çalışmada, her iki cinste doğuşta beklenen yaşam süresi ve yaşlı bağımlılık oranına etki eden nüfus ve ekonomik göstergeler arasındaki ilişki, veriler nüfusa göre genişletildikten sonra Spearman korelasyon katsayısı ile hesaplandı. Türk Cumhuriyetleri’nde yaşlılık göstergesi olarak kullanılan doğuşta beklenen yaşam ümidi ve yaşlı bağımlılık oranı ile kaba ölüm hızı, nüfus yoğunluğu, kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasıla, kişi başına düşen sağlık harcaması arasında pozitif, yıllık nüfus artışı, kırsalda yaşama oranı, işsizlik yüzdesi arasında negatif korelasyon bulundu (p<0.001).Türk Cumhuriyetleri toplum yaşlanmasının gelişim aşamaları açısından birbirinden farklı özellikler göstermektedir. Nüfus ve ekonomik göstergeler açısından da Türk Cumhuriyetleri arasında önemli farklılıklar bulunmaktadır. Sağlık alanında Türk Cumhuriyetleri arasında işbirliği ve deneyim paylaşılması demografik dönüşümde ölümlerin önlenmesi açısından önemlidir. Anahtar sözcükler: Türk Cumhuriyetleri, toplum yaşlanması

The study was carried out to evaluate the population aging and the affecting indicators on population and economics in the Turkish Republics. This study is an ecologic research which deals the population aging, life expectancy and their determinants in Turkish republics. The obtained data were evaluated via computarized IBM SPSS (version 20.0) statistical package program. Statistical significance was accepted as p <0.05. In this study, the relationship between population and economic indicators which effect old age dependency rate and the estimated life expectancy at birth for both genders was calculated by using the Spearman correlation coefficient following the expansion of the data according to the population. Life expectancy at birth and old age dependency rate which are used as old age indicator in Turkish Republics showed positive correlation by crude death rate, population density, per capita gross domestic product, per capita health expenditure while there was negative correlation by annual population growth, rural living rate, umemployment percentage of total labor force (p<0,001). Turkic Republics show different characteristics in terms of development stages of population aging. There are also significant differences between the Turkic Republics in terms of population and economic indicators. Sharing cooperation and experience among the Turkish republics in the field of health is important for preventing deaths during the demographic transformation