İlaç Firmalarının Çıkar Çatışması ve Tıbbi Gelişim Alanına Getirdiği Etik Sorunlar
Öz
Bilim ve tıp alanındaki gelişmeler sağlık hizmetleri endüstrisinin hızla gelişmesine de izin veren ilaç çalışmalarını güçlendirmiştir. Böylece ilaç firmaları, sağlık sektöründe önemli bir rol oynar hale gelmiştir. İlaç firmalarının temeli, 19. yüzyılın sonlarında İsviçre'deki kimya endüstrilerine dayanmaktadır. 1928-1950 yılları arasında ilaç firmaları laboratuarlarda ilaç geliştirmeye başlayan ilaç firmaları ciddi başarılar elde etmiştir ve geçtiğimiz yüzyılda birçok tıbbi ilerlemeyi sağlamıştır. Bunun sonucu olarak büyük ilaç endüstrisi hızla gelişmiş ve ilaç araştırma-geliştirme endüstrisi daha güvenilir hale gelmiştir. Bunun ile beraber İlaç endüstrisi, yeni ilaçlar geliştirmek için klinik ve ilaç araştırmalarına çok ciddi para ayırmaktadır. Ancak, etkisiz ilaçların üretilmesi veya bazı ilaçların piyasadan çekilmesi olasılığı, ilaç şirketlerinin para kazanma hedefini tehdit etmektedir. Bu sorun, İlaç endüstrisi, ticari uygulamalarda iş etiği açısından bazı kavramsal zorluklar içermektedir. Bunlardan ilki, "etik ve kâr güdüsü" ile "özel fayda ve kamu yararı" ikilemleridir. Kar amacı ve özel fayda, iş etiğine uygun değildir. Pek çok firmanın etik sorumluluk taşımadığı ve çoğu firmanın çevre ve tüketici sağlığı ve güvenliği pahasına faydalarını acımasızca artırmaya çalıştığı fikirleri son 10-15 yıldır yaygınlaşmıştır. İlaç şirketlerinin uygulamalarını yürütürken "insan değerini" göz önünde bulundurmaları gerekmektedir. Karar vericiler, insanları sadece bir araç olarak değil, aynı zamanda amaç olarak da görmelidir. Böylelikle ilaç firması yöneticileri, verdikleri kararlarla tanımadıkları insanların var olan değerlerini koruyacakları gibi, kendi değerlerini de koruyacaklardır.
Tam Metin:
PDFReferanslar
- David Weatherall, Brian Greenwood, Heng Leng Chee, and Prawase Wasi. “Chapte-5 Science and Technology for Disease Control: Past, Present, and Future”. in Jamison DT, Breman JG, Measham AR, et al., editors. Disease Control Prioties in Developing Countiries. Washington (DC): The International Bank for Reconstruction and Development / The World Bank; New York: Oxford University Press; 2006.
- Appelbe G. “From Arsenic to Thalidomide: A Brief History of Medicine Safety” in S Anderson (ed), Making Medicines: A Brief History of Pharmacy and Pharmaceuticals (Pharmaceutical Press, 2005).
- Byrne S. et al. (2006). Patent Rights or Patent Wrongs? The Case of Patent Rights on AIDS Drugs. 15(3) Business Ethics: A European Review 1, Oger, n 15, 3
- Yeğenoğlu, S. An Analysis About Their History: Turkish Pharmaceutical Company Websites. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, (1), 1-14.
- Taylor, D. (2015). The pharmaceutical industry and the future of drug development. Published on 27 August 2015 on https://pubs.rsc.org | doi:10.1039/9781782622345-00001
(https://pubs.rsc.org/en/content/chapterpdf/2015/9781782622345-00001?isbn=978-1-78262-189-8)
- Muratoglu, G. (2017). Does Pharmaceutical Industry Boost Economic Growth? A Competitiveness-Related Approach. Journal of Yasar University, 12(48).
- Turkey’s Pharmaceutıcal Sector Vısıon 2023 Report https://www.pwc.com.tr/en/publications/industrial/pharma/pdf/ilac-sektoru-vizyon-2023-raporu-eng.pdf
- Roberts, LW., Jain, S. (2011). Ethical Issues in Psychopharmacology. Psychiatric Times, 28: 5.
- Wazana, A. (2000). Physicians and the pharmaceutical industry: is a gift ever just a gift?. JAMA, 283(3), 373-380.
- Komesaroff, P. A., Kerridge, I. H. (2002). Ethical issues concerning the relationships between medical practitioners and the pharmaceutical industry. Medical Journal of Australia, 176(3), 118-121.
- https://www.washingtonpost.com/news/wonk/wp/2015/02/11/big-pharmaceutical-companies-are-spending-far-more-on-marketing-than-research/
- Durkin, M. J., Hsueh, K., Sallah, Y. H., Feng, Q., Jafarzadeh, S. R., Munshi, K. D., ... & Fraser, V. J. (2017). An evaluation of dental antibiotic prescribing practices in the United States. The Journal of the American Dental Association, 148(12), 878-886.
- Radley, D. C., Finkelstein, S. N., Stafford, R. S. (2006). Off-label prescribing among office-based physicians. Archives of Internal Medicine, 166(9):1021-1026.
- Jelinek, G. A., Neate, S. L. (2009). The influence of the pharmaceutical industry in medicine. Journal of Law and Medicine, 17(2): 216.
- Ullah, N., Hussain, M. (2015). Impact of unethical advertising, misleading information or deceptive advertising on customer purchasing intention with mediating effect of word of mouth: Case of Pakistan. International Journal of Innovation and Economic Development, 1(4), 49-69.
- Ventola, C. L. (2011). Direct-to-consumer pharmaceutical advertising: therapeutic or toxic?. Pharmacy and Therapeutics, 36(10), 669.
- Krumholz, H. M., Ross, J. S., Presler, A. H., Egilman, D. S. (2007). What have we learnt from Vioxx?. BMJ, 334(7585), 120-123.
- Langdon-Neuner, E. (2008). Medical ghost-writing. Mens Sana Monographs, 6(1), 257.
- Lexchin, J. (2012). Sponsorship bias in clinical research. International Journal of Risk & Safety in Medicine, 24(4), 233-242.
- Sismondo, S. (2008). Pharmaceutical company funding and its consequences: a qualitative systematic review. Contemporary Clinical Trials, 29(2), 109-113.
- Kar, I.B. (2018). Evidence based or evidence biased!. National journal of maxillofacial surgery, 9(2), 115.
- Nass, S.J., Levit, L.A., Gostin, L.O. (2009). The value, importance, and oversight of health research. In Beyond the HIPAA privacy rule: enhancing privacy, improving health through research. National Academies Press (US).
- Muth, C.C. (2017). Conflict of interest in medicine. JAMA, 317(17), 1812-1812.
- De Ferrari, A., Gentille, C., Davalos, L., Huayanay, L., & Malaga, G. (2014). Attitudes and relationship between physicians and the pharmaceutical industry in a public general hospital in Lima, Peru. PLoS One, 9(6), e100114.
- http://www.jpma.or.jp/english/policies_guidelines/pdf/ifpma_reference_en.pdf
- Büyüktanır, B.Ö., Birinci, G., Ömürgönülşen, U. (2012). TRIPS Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights and Ethical obligations of pharmaceutical companies to the right of health.) Hacettepe University, Journal of the Faculty of Economics and Administrative Sciences, 30(2), 1-26.
- Kant, I. (1982) Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi, (Çev. İ. Kuçuradi), Ankara: Hacettepe University.
- Kuçuradi, I. (1999). Philosophical Ethics and Professional Ethics Introduction. In Ethics of the Professions: Medicine, Business, Media, Law (pp. 1-15). Springer, Berlin, Heidelberg.
Refback'ler
- Şu halde refbacks yoktur.