Anti Emperyalist İşleviyle Mazlum Milletlere Hürriyet İlhamı: Türk Kurtuluş Mücadelesi

Öz

Hammadde ihtiyacını tesis etme eğilimi ve sanayileşme ihtiyacı ile ortaya çıkan emperyalizm, zamanla geniş coğrafyalara yayılarak birçok milleti esareti altına almıştır. Amerikan ve Fransız Devrimlerinin etkileriyle bu esaretler zamanla yok olmaya yüz tutmuş ve kurtuluş mücadeleleri dünyayı etkisi altına almıştır. 19.yüzyılda Simon Bolivar önderliğinde yürütülen Latin Amerika bağımsızlık hareketleri, emperyalizme ilk darbeyi vurmuştur. 20.yüzyılda ise Atatürk liderliğinde yürütülen Türk milli mücadelesi, emperyalizme ikinci darbeyi vurarak dünya milletleri için yeni bir kurtuluş ve hürriyet ilhamının doğmasına vesile olmuştur.

Düvel-i Muazzama’ya karşı gerçekleştirilen Türk Kurtuluş Savaşı, anti emperyalist niteliği ile dünyada ulusal kurtuluş mücadeleleri veren diğer milletlere emsal teşkil etmiştir. Kurtuluş Savaşı, bu yönüyle yalnızca Anadolu’yu kapsayan bir hareket olma yolundan çıkmış, emperyalizme karşı mücadele veren bütün milletlerin yolunu aydınlatan bir meşale olmuştur.

Kurtuluş Savaşı’nın nasıl yönlendirileceğine dair stratejik planların yapıldığı esnada ortaya birden fazla kurtuluş mücadelesi fikri atılmıştır. Düvel-i Muazzama’nın isteklerini harfiyen yerine getirmek, manda yönetimlerin boyunduruğu altına girmek, bölgesel kurtuluş mücadelelerini kafi görmek gibi yöntemler bu fikirlerden bazıları olmuştur. Ancak son kertede önü sürülen ve büyük tartışmalardan sonra kabul edilen ulusal bağımsızlık tezi, milli mücadelenin ana ruhunu oluşturmuştur.

Ulusal kurtuluş mücadelesi, milletin ferasetinin, mücadelenin planını hazırlayan dinamik askeri kadronun enerjisiyle birleşmesi sonucu büyük bir başarıya ulaşmıştır. Bu başarı, emperyalizme karşı asla başarılı olamayacağını düşünen ve adeta öğrenilmiş çaresizlik içerisinde debelenen psikolojik harp mağlubu halklara karşı en büyük panzehir olmuştur.

Türk kurtuluş mücadelesi kısa süre içerisinde sınırlarını aşarak ulusal ölçekten evrensel konuma geçmiş ve ekseriyetle Şark milletleri üzerinde derin tesirler bırakan bir pozisyona evrilmiştir. Bir milletin tutunabileceği son dal olan umudu da kaybetmek üzere Şark milletleri, Türk kurtuluş mücadelesinin mali yoksunluk ve imkansızlık içerisinde başarıya dönüştüğünü görmesinden sonra, umutlarını yeniden filizlendirmiştir.

Şarkta emperyalizmin tahakkümü altında olan milletlerin ulusal kurtuluş mücadelelerini Mustafa Kemal ve Türk kurtuluş mücadelesini örnek alarak yürütmeleri ile Türk milli mücadelesi, küresel boyutta kurtuluş mücadelelerinin fikri alt yapısını oluşturan başrol oyuncusu haline gelmiştir. Bir bakıma istiklal senaryosunu kendi ülke konjonktürlerine göre yazan mazlum milletler, senaryoyu kurgulayan tarihsel ilhamı Anadolu direnişinden almışlardır.

Bu çalışma, Türk milli mücadelesinin anti emperyalist yönünü incelemeyi, bu minvalde emperyalizm tarafından kuşatılan mazlum milletlerin, Anadolu coğrafyasında oluşan anti emperyalist direnişten nasıl etkilendiğini göstermeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler: Milli Mücadele, Anti Emperyalizm, Mazlum Milletler, Kemalizm, Bolivarizm.